بررسی و مطالعه سختی و رفتار سایشی سه پوشش tin، ticn و tin-ticn-tin اعمال شده بر روی فولاد ابزار d2 به روش تبخیر پرتو الکترونی eb-pvd

در میان پوشش های سخت، پوشش نیترید تیتانیوم (tin) وکربونیترید تیتانیوم (ticn) به علت برخوداری از سختی بالا، مقاومت به خوردگی خوب و ضریب اصطکاک کم توانسته اند تا بیش از ده برابر باعث افزایش طول عمر یک ابزار گردند. اعمال این دو پوشش بر روی زیر لایه های مختلف می تواند توسط فرآیند های مختلفی صورت گیرد. انتخاب نوع فرایند پوشش دهی می تواند تا حد زیادی بر ساختار، خواص مکانیکی و رفتار تریبولوژیکی این پوشش ها تأثیر گذار باشند. بر اساس مطالعات و بررسی های انجام شده تا کنون کار چندانی بر روی مقایسه این دو پوشش هنگامی که به روش eb-pvd (electron beam gun pvd) انجام شده باشد، صورت نپذیرفته است. در این پژوهش پس از اعمال سیکل عملیات حرارتی متداول سخت کردن شامل آستنیته کردن، کوئنچ و تمپر، ابتدا پوشش های تک لایه tin و ticn و چندلایه tin– ticn- tin به روش eb-pvd برروی فولاد ابزار d2 اعمال شد. سپس با استفاده از میکروسکوپ های الکترونی روبشی sem، نیروی اتمی afm، دستگاه نانوایندنتور، دستگاه پراش پرتو ایکس و همچنین انجام آزمون گلوله بر روی دیسک، سختی و رفتار تریبولوژی‍‍‍‍‍‍کی دو پوشش tin و ticn چه به صورت تک لایه و یا چندلایه مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل الگوهای پراش پرتو ایکس در پوشش های ایجاد شده و استفاده از رابطه شرر گویای این مطلب است که پوشش های ایجاد شده با ضخامتی 2 تا 3 میکرون دارای ساختاری نانو با اندازه دانه در حدود 5 تا 6 میکرون می باشند. میزان زبری سطح پوشش های ایجاد شده برای پوشش های tin و ticn و چندلایه tin– ticn- tin به ترتیب برابر با 12و22و29 نانومتر بدست آمد. نتایج آزمون های نانوسختی سنجی و همچنین سایش نشان می دهند که بالاترین سختی و مقاومت سایشی مربوط به پوشش ticn و کمترین متعلق به پوشش tin است در حالی که پوشش چندلایه در بین این دو قرار دارد.